başlangıcından günümüze arap milliyetçiliği

okuduğum kitapları sizlerle paylaşmaya devam ediyorum. tabi bunun sıklığını çalışma tempomuzun yoğunluğu, okuduğum kitapların kalınlıkları ve okuma hevesim belirliyor.

“BAŞLANGICINDAN GÜNÜMÜZE ARAP MİLLİYETÇİLİĞİ” ilk sayfasından itibaren beni içine çeken bir kitap oldu. MEHMET AKİF KİREÇCİ bu değerli çalışmasında bir yüzyıl öncesine kadar vatan toprağı olan bir coğrafyadaki milliyetçilik düşüncesini tarihi gelişimi ve eşsiz analizleri ile çok güzel bir şekilde ortaya koymakta.

halen bilkent üniversitesi’nde dersler vermekte olan KİREÇCİ arap milliyetçiliğinin tarihsel gelişim sürecini üç temel evreye ayırmakta.

ilk aşama birinci dünya savaşı’na kadar süren kültürel dönemdir.

ikinci aşama, birici dünya savaşı ile başlayıp 1948’de israil devleti’nin ilanına kadar giden süreçtir. bu dönemin en önemli gelişmeleri britanya hükümeti’nin şerif hüseyin’i bağımsız bir devlet vaadiyle osmanlı’ya karşı isyana kışkırtması, osmanlı’nın orta asya vilayetleri’nin sykes-picot antlaşması ile britanya ve fransız hükümetleri arasında paylaşılması ve ingiltere’nin avrupa siyonistleri’ne filistin’de bir devlet sözü vermesi ve bunu takiben avrupalı siyonistler’in kudüs ve hama başta olmak üzere bölgeye göçleri, arapların topraklarına el koymaları ve daha sonra onları topraklarından ayrılmaya zorlamalarıdır.

üçüncü aşama ise 1948’de israil’in bağımsızlığının birleşmiş milletler tarafından tanınmasıyla başlayıp 1967 arap-israil savaşına kadar devam eden süreçtir.

israil’in kurulmasını arap milliyetçiliğini yeni bir aşamaya taşımıştır. bu gelişme henüz herhangi bir konuda ortak tavır geliştirememiş arap devletlerini bir araya getiren ilk askeri ve politik olaydır.

arap milliyetçiliğinin bu “altın çağ”ını nihayete erdiren ise 1967 savaşında israil’in bütün askeri ve stratejik hedeflerine ulaşması olmuştur. 1967 savaşı sonuçları itibariyle arapların milleyetçilik idealizmi ile birleşme veya birlik olarak haklarını savunabilme hayallerini yerle bir etmiştir.

arap milliyetçiliğinin sembol isimlerinden, 1954-1970 yılları arasında mısır cumhurbaşkanlığı yapan cemal abdulnasır’a haklı olarak kitapta hatırı sayılır bir bölüm ayrılmış.

kitapta son olarak da soğuk savaş dönemi sonrası arap coğrafyasında yaşanan gelişmelere kısaca değinilmiş.

kitap okuyucuya, son dönemde ortadoğu’da yaşanan gelişmeleri “okuyabilmek” için güçlü ve net bir perspektif sunuyor.

herkese iyi okumalar…